فناوری اطلاعات و ارتباطات عبارتند از: مطالعه، طراحی، توسعه، پیادهسازی، حمایت یا مدیریت سیستمهای اطلاعاتی مبتنی بر رایانه به ویژه برنامه‌های نرم‌افزاری و سختافزاری. هرگونه ابزار اختراعی که توانایی‌های جسمی یا فکری انسان را افزونتر یا تقویت کند، فناوری تلقی میشود از این دیدگاه، فناوری اطلاعات و ارتباطات به مجموعه‌ای از امکانات سختافزاری و نرم‌افزاری، شبکه‌ای و ارتباطی به منظور دستیابی مطلوب به اطلاعات اتلاق میشود. با توجه به مهمترین ویژگی فناوری اطلاعات و ارتباطات یعنی نحوه ذخیرهسازی، پردازش، ارائه و انتقال اطلاعات، فناوری اطلاعات و ارتباطات به مجموعه‌ای گفته میشود که امکان انجام عملیات مذکور را از طریق محیط‌های انتقال (شبکه‌ای و ارتباطی) فراهم نماید. بدون تردید تحولات گسترده‌ای را در تمامی عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی بشر به دنبال داشته و تاثیر آن بر جوامع شهری به گونه‌ای است که جهان امروز به سرعت در حال تبدیل شدن به یک جامعه اطلاعاتی است. جامعهای که در آن دانایی و میزان دسترسی و استفاده مفید از دانش، دارای نقش محوری و تعیین کننده است. با توجه به تعاریف فوق فناوری اطلاعات و ارتباطات دارای سه بخش می‌باشد: ۱) زیرساخت در زیر ساخت اطلاعات ، هدف ایجاد وگسترش امکانات ذیل به منظور فراهم نمودن بستر ارتباطی است. * شبکه‌ها و سرویسهای مخابراتی (موبایل، شبکههای بیسیم) * تکنولوژی‌های انتقال (سیستمهای فیبر نوری و ماهواره‌ای) * سوئیج و روتینگ * دستیابی و عرضه * ارتباطات چند رسانه‌ای (صوت و تصویر) ۲) فناوری اطلاعات در فناوری اطلاعات موارد زیر مورد توجه قرار میگیرد. * ذخیره سازی اطلاعات * پردازش داده اطلاعات * سیستمهای عامل(ویندوز، * زبان‌های برنامه‌نویسی ,… * مهندسی پروتکل‌ها * نرم‌افزاری کاربردی باید توجه داشت در زیرساخت اطلاعات علی‌رغم استفاده از نرم‌افزار، سخت‌افزار نقش تعیین کننده و اصلی را دارد و برعکس در بخش‌های دیگر نقش نرم‌افزار تعیین کننده و محوری است. زیر ساخت اطلاعات صرفاً بستر ارتباط و گزینه‌های متعددی را به منظور استفاده از دستاوردها و مزایای فناوری اطلاعات و ارتباطات در اختیار شهروندان قرار می‌دهد و باید تلاش مضاعفی در جهت توسعه سایر بخش‌ها و یا ایجاد زیرساخت‌های جانبی دیگر صورت پذیرد. مثلاً بدون وجود یک زیرساخت قانونی استفاده از مزایای فناوری اطلاعات و ارتباطات در مواردی همچون تجارت الکترونیکی امکان‌‌پذیر نمی‌باشد. اصولاً هر شبکه که از قواعد مثلاً IP وTCP استفاده کند می‌تواند با هر شبکه که از این قوانین استفاده میکند، ارتباط برقرار کند و در این صورت با قطع شبکههای کوچک در داخل شبکه بزرگتر، مابقی شبکه به کار خود ادامه خواهد داد. ۳) کاربردهای اطلاعات در کاربردهای اطلاعات موارد ذیل دارای اهمیت است: * ارائه خدمات (دولت الکترونیکی، بهبود و سلامت شهروندان، درمان از راه دور) * اشتراک دانش(کتابخانههای الکترونیکی) * مدیریت عمومی(کنترل مسائل زیست محیطی) * سرویسهای اجتماعی * راهحلهای تجاری(تجارت الکترونیکی، بانکداری الکترونیکی) * تولید و نشر محتوا (آموزش الکترونیکی) بدیهی است تعلل در یک بخش و یا پیشروی غیرمتوازن در بخشی دیگر، امکان استفاده از مزایا و دستاوردهایی فناوری اطلاعات و ارتباطات را عملاً با مشکل مواجه میکند.
با گسترش شبکههای انتقال و فناوری های نوین، از جمله اینترنت، تبادل اطلاعات به صورت نیاز مستمر درآمده است. بر همین مبنا، دنیا در حال گذر از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی است. پیدایش و پیشرفت اینترنت به عنوان «ستون فقرات جامعه اطلاعاتی، در ایجاد شرایط گذار از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی، جایگاه ویژهای دارد و در حقیقت شبکه، شبکههای اطلاعرسانی جهانی» محسوب میشود. از گذشته تا به حال ارتباطات همواره به عنوان یکی از موضوعهای بسیار مهم برای بشر محسوب می‌شده است. در گذشته‌های دور دوندگان مسئولیت حمل و نقل پیامهای فرمانروایان و اشخاص مهم را بر عهده داشته‌اند. دود، نور و پرچم نیز از دیگر اشکال برقراری ارتباط و فرستادن پیام بوده است که اغلب از نقاط بلند و مرتفع یا برج‌ها به این منظور استفاده می‌شده است. استفاده از کبوتران نامهبر و اسب‌ها نیز از دیگر روشهای متداول برای ارسال پیام بوده است. تاریخچه ایجاد ارتباط به شکل امروزی به اوایل قرن ۱۹ با کشف الکتریسیته و خاصیت انتقال آن به صورت سیگنال و علامت بر می‌گردد که از طریق آن برای اولین بار یک پیام با سرعتی افزونتر از سرعت هر انتقال دهنده دیگری فرستاده می‌شد. تلگراف اولین وسیله‌ای است که برای ارسال این شیوه از پیام در دنیای مخابرات استفاده شد. جامعه اطلاعاتی پدیده مهم و نوینی است که در عصر کنونی و در نتیجه فناوریهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی از آن نام برده میشود. امروزه کمتر کسی تردید به خود راه می‌دهد که زندگی فردی و اجتماعی تحت تأثیر تحولات سریعی که در حوزه اطلاعات و ارتباطات پدید آمده قرار ندارد. همکاریهای بینالمللی، نقش ارتباطات را در جامعه اطلاعاتی انکارناپذیر ساخته است به نحوی که افزایش بازدهی جامعه از طریق توسعه شبکههای اطلاعاتی و ارتباطی که بار اطلاعاتی و ارزش افزوده دارند کلیه محل‌های کار را از طریق اتوماسیون اداری (خودکار) به یکدیگر پیوند داده و ایجاد ارتباط بین دولت و واحدهای محلی از طریق شبکه اطلاعاتی و مخابراتی اداری را مؤثر ساخته است. ارتباطات مخابراتی در قرن حاضر در واقع عامل زیربنایی و توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی تلقی میشود و امروزه میزان توسعه ملی هر کشور را با معیار توسعه ارتباط مخابراتی در آن کشور ارزیابی میکند. با پیدایش شبکههای نوین ارتباطی و اطلاعاتی که همه ابعاد زندگی بشر را دچار دگرگونی کرده است جهان در حال وارد شدن به جامعه جدید بنام جامعه اطلاعاتی است. ویژگی اصلی یک جامعه اطلاعاتی آن است که اطلاعات توانمندترین عامل اجتماعی و اقتصادی است. جامعهای که در آن اطلاعات ارزشمندترین منبع ابزار تولید و مهمترین فرآورده آن می‌باشد.
فرهنگی: این مفهوم بیشتر از مفاهیم دیگر مورد تأیید جامعه اطلاعاتی است اما کمتر مورد سنجش و محاسبه قرار میگیرد. فرهنگ معاصر به شکل چشمگیر بیش از فرهنگ های قبل از خود انباشتگی اطلاعات را در خود دارد. تعریف جامع جامعه اطلاعاتی جامعهای است که تولید، توزیع، انتشار، استفاده و دست کاری اطلاعات در آن یک فعالیت مهم اقتصادی، سیاسی و فرهنگی محسوب میشود. اقتصاد دانش محور، وجه اقتصادی آن است که در آن ثروت از بهره برداری اقتصادی از دانسته‌ها بدست می‌آید و فناوری اطلاعات مرکزیت خاصی برای تولید، اقتصاد و جامعه در ابعاد بزرگی دارد. جامعه ای که مبنای تمامی کارهای خود را بر اطلاعات قرار دهد و در آن بیشترین سهم تولید ناخالص ملیGNP (مجموع ارزش پولی کالاها و خدمات نهایی تولید شده در یک سال مشخص با استفاده از عوامل تولیدی که متعلق به شهروندان یک کشور می باشد) از کالاها و خدمات،مربوط به اطلاعات و اطلاع رسانی باشد را جامعه اطلاعاتی می گویند. امروز دانش سرمایه هر کشور است،بنابراین همه کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه که با مفاهیم جدیدی از پیشرفت وتوسعه مواجه هستند ناگزیرند خود را برای ورود به جامعه اطلاعاتی آماده کنند و برای این مقصود می بایست با بکارگیری تکنولوژی های نوین ارتباطی و ورود به شاهراه های اطلاعاتی مسیر خود را برای استقرار در جامعه اطلاعاتی هموار نمایند و در حقیقت از هر سه بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات یعنی زیرساخت،فناوری اطلاعات و کارترد اطلاعات به میزان کافی و متوازن برخوردار شوند.در غیر این صورت از جریان توسعه وامانده و محکوم به نابودی خواهند بود.
روابط انسانی از جمله مهمترین شاخص‌های فرهنگی و اجتماعی است که بسیاری از ابعاد و جنبه‌های زندگی بشر را متأثر می‌سازد. روابط انسانی افراد در نهایت به جز تأثیرات روانی، اجتماعی و فرهنگی بر سایر بخش‌ها و حوزه‌های جوامع از قبیل حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، فناوری و غیره نیز تأثیر گذار است. روابط انسانی شامل سه بعد اساسی زیر است. ۱) ارتباط فرد با خود ۲) ارتباط فرد با دیگران ۳) ارتباط جمعی یا عمومی به گفته دین بارنلوند هر ارتباطی که پای انسان در آن کشیده شده است از چشم اندازی که انسان از خود دارد شروع میشود. براساس این ارتباط هر یک از ما ابتداد با خود ارتباط برقرار می‌کنیم و جریان تفهیم و تفاهم را در درون خود انجام می‌دهیم که این یک نوع ارتباط درونی است. ارتباط با خود در برگیرنده مشکلات درونی یا حل تعارضات درونی فرد است. این ارتباط علاوه بر برنامه‌ریزی برای آینده عملکرد عاطفی و ارزیابی خود و دیگران و روابط میان خود و دیگران را مورد توجه قرار می‌دهد. ارتباط با دیگران فراگرد تفهیم و تفاهم و تسهیم معنی بین یک شخص و انسانهای دیگر (حداقل با یک نفر دیگر). این ارتباط به دلایل گوناگونی از قبیل حل مسائل و مشکلات خود با دیگران، رفع تضادها و تعارضات، رد و بدل کردن اطلاعات، درک بهتر خود، رفع نیازهای اجتماعی و مواردی از این قبیل انجام میگیرد. و این ارتباط در واقع ارتباط چهره به چهره است که از طریق کلامی یا غیر کلامی انجام میشود. ارتباط جمعی یا عمومی نیز نوعی از ارتباط است که براساس آن فرد با تعداد کثیری از انسانهای دیگر ارتباط برقرار میکند. این ارتباط در اکثر موارد براساس هدف اطلاعاتی یا اقناع و متقاعد سازی شکل میگیرد. ولی علاوه بر آن ممکناست هدف آن مشغول کردن و یا ایجاد وضعیت تفریحی برای دیگران باشد. ارتباط جمعی ممکن است بی‌واسطه و یا با واسطه باشد که بیشتر از طریق مجراهای گوناگون ارتباطی و بویژه رسانه‌ها صورت میگیرد. ارتباط فرد با دیگران و ارتباط عمومی از جمله نیازهای طبیعی و به حق انسانی است به طوری که آبراهام مازلو روان شناس آمریکایی در هرم نیازها؛ نیازهای اجتماعی و منزلت را به طور ویژه مدّ نظر قرار داده است.